Kamienice Rynek wschód

Kamienica „Birkowskiego”

• 

Rynek Wielki 6 ( pierzeja wschodnia, blok pd.)

Wzniesiona była jako jednopiętrowa przez Szymona Birkowskiego, profesora medycyny Akademii Zamojskiej w l. 1600 – 16. Fundator umieścił swój gmerk opatrzony inicjałem SB na kartuszu w portalu z nadświetlem na I piętrze. Birkowski zapisał kamienicę przed 1626 na rzecz profesorów Akademii Zamojskiej, którzy w 1638 sprzedali dom Wojciechowi Grabowiczowi, aptekarzowi i burmistrzowi Zamościa. Jego wnuk, ks. kanonik Franciszek Grabowicz, profesor filozofii w Akademii sprzedał go z kolei w 1690 rodzinie Lubeckich. Jest to jedna z ciekawszych kamienic pod względem architektonicznym. Na I piętrze, w izbie ze wspaniałym portalem, zachował się filar międzyokienny z rzymsko – dorycką półkolumną. Kolumny międzyokienne zachowały się w Zamościu w niewielu kamienicach ( najokazalsza przy ul. Ormiańskiej 26 w Kamienicy „Pod Aniołem”). Godny uwagi jest manierystyczny portal w podcieniu, arkadowy z kompozytowymi półkolumnami i dekoracyjnym zwieńczeniem o postrzępionej sylwecie, z kartuszem pośrodku ( przedtem z gmerkiem Birkowskiego). Portal wykazuje związek z manierystyczną „szkołą” Santi Gucciego w Pińczowie. Prace rewaloryzacyjne w l. 1973 – 77 przywróciły pierwotny układ wnętrz. Przeprowadzono wówczas konserwację detali architektonicznych, polichromii i stropów.
(Źródło: Kowalczyk Jerzy: Zamość. Przewodnik. Zamojski Ośrodek Informacji Turystycznej, Zamość 1995).